На 54-тото издание на фестивалот Илинденски денови во Битола, синоќа се случи значаен културен настан - промоција на монографијата „Македонски народни носии“ од проф.д-р Владимир Јаневски. Ова сеопфатно дело опфаќа повеќе од три децении посветено истражување и теренска работа во доменот на материјалната култура, особено фокусирајќи се на традиционалната македонска облека. Длабокиот ангажман на авторот со оваа тема се рефлектира во неговата прецизна документација и анализа на носиите на етничките региони, собрани не само како физички артефакти, туку и збогатени со усните сведоштва на современите сведоци.

Оваа монографија не е само каталог на облека, таа претставува длабоко истражување на традиционалната облека, прикажувајќи комплетни носии и специфични предмети користени од крајот на 19-тиот до почетокот на 20-тиот век. Делото вклучува облека и од христијанската и од муслиманската македонска заедница, што ги истакнува различните културни пејсажи на етничка Македонија. Секое парче е претставено со локална терминологија и детали за неговите оригинални сопственици, додавајќи слоеви на контекст и автентичност.

Костимите, вратени во првобитниот сјај, се методолошки уредени, со фокус и на целосната облека и на поединечните компоненти, придружени со детални описи. Овој пристап не само што го зачувува естетскиот интегритет на овие културни артефакти, туку обезбедува и богат, едукативен ресурс за етнографи, етнолози, фолклористи и лингвисти заинтересирани за традиционалната култура.

Презентацијата на Илинденските денови понуди единствена можност за експертите и за ентузијастите да навлезат во сложеноста на македонската национална облека. Тој обезбеди платформа за дискусија за културното значење, историскиот контекст и сложената изработка на овие облеки, зајакнувајќи ја нивната вредност како витален дел од културното наследство на Македонија. Овој настан беше прослава на традицијата и академски дискурс, премостувајќи го минатото со сегашноста во живописно прикажување на националниот идентитет.

На промоцијата, беше поместена и изложбата „Македонски народни носии – делови од горни облеки“

од збирката на д-р Владимир Јаневски

фотограф | Диоген Хаџи Коста Милевски