Пишува: професор Александар Адамовски

На почетокот сме пред новата учебна година и повторно ќе кажам: не, кој ќе стигне да се вработува, ами соодветни и стручни работници им се потребни на воспитно-образовните институции, па и секаде во јавниот сектор. Уште полоша е комбинацијата: тој/таа бил на Трајко, на Петко, па треба и тие деца да работат. Да, ама со ред, па нека работат.

Ги акцентирам воспитно-образовните институции затоа што работиме со емотивна материја. Ама тоа, бесцелно се труби со години. Сведоци сме на дефицитарни наставни кадри, затоа што младите не сакаат да завршуваат наставнички факултети, па оттука излезот го бараат или надвор од државата или пак во приватни фирми. Низ разговор со еден мој поранешен ученик, дали еден ден ќе ми биде колега, односно дали сака да работи со деца, ми вели: „Боже пази, само не професоре во образование.“ Го разбирам, иако се потрудив да му објаснам дека најблагородна професија е наставничката, но недоволно ценета. Значи кога нема кој друг, па најлесно е оној не е соодветен, да прифати да предава било кој предмет. Да, исто така во тој поглед ги разбирам младите зошто се одлучуваат на таков чекор подалеку од образование. Кога квалитетот се турка настрана, а влегува на работа да работи кој ќе стигне, од неписмен до нестручен, што да очекуваме во напредокот, конкретно во образованието од каде треба да излезат кадри кои ќе работат во јавниот или пак во приватниот сектор.

При вработување не постојат апсолутно никакви строги критериуми, ниту селекција (некој со години се пријавува во АВРМ, а некој од на кафе, вчера завршен или недозавршен на факултет, ќе го станат и ќе го пратат на работа). Која грубост и неправда за жал. Разочарување кое трае со години. Секогаш пишувам и кажувам, секоја чест за исклучоците (а тие се ретки) кои одговорно и квалитетно ги извршуваат работните обврски. Тие ќе си останат пример и принцип не само за себе, туку воопшто за секое опкружување каде што ќе се најдат. И така треба. Ако се занемери квалитетната работна сила и на нејзино место дојде незнаење, нестручност, неразбирање, тогаш меѓународните ПИСА тестирања ќе продолжат да бидат на најдолното место во листата. Една таква ситуација за која слушнавме летово  каде што од 75 одлични ученици кои полагаа за приемен испит за да се запишат во гимназијата „Георги Димитров“, половина од нив не го положија испитот, што е уште еден доказ за пишување оценки кои не се соодветни со знаењата на ученикот. 75 одлични ученици? Блазе нас! И каде води сето ова? Тоа јавно одеше во медиумите и на социјалните мрежи. Резултатот е поразителен. Токму затоа, посебно во образованието мора да се води сметка кои кадри и како се вработуваат. Доколку не се соодветно методички подготвени нововработените кадри, најдобро е да се доквалификуваат, ако веќе имаат мерак и желба да работат со ученици. Толку едноставно ги имаме сфатено работите, што просто не не засегнува дали е квалитетен работникот или оди на работа колку само да го исполни работното време и да земе плата. Тоа е видливо и навистина не го личи. Точна е една изрека која вели: „И кадро и некадро и искусно и неискусно, не се става во ист кош.

“ Сакам да потенцирам дека и понатаму ќе се случува недостиг од соодветен кадар не само во образование, претпоставувам секаде. Но, она што мора да се поправи е: соодветен наставен кадар, посебно во образование, затоа што децата го заслужуваат најдоброто. Тие мора да стекнат јасни и корисни знаења кои во иднина ќе им помогнат во оформувањето на работната кариера. Напредокот на образованието е во квалитетот, а не, во квантитетот. Апелирам до МОН и до Почитуваната министерка за образование  - Проф. д-р Весна Јаневска и воопшто до Општините, да се преземат најстроги критериуми при идни вработувања во образование, а секако да се преиспитаат и тие што работат со договори, пред да земат решенија за работа, за да не биде касно. Ако има ред, ќе има и правила и казни, затоа што само на тој начин ќе почнеме да функционираме како што треба. Или човек ќе го личи во професијата што ја работи, или најпаметно е да се бара на друго место каде што соодветно ќе припаѓа. Сум го чул многупати и изразот: „Абе шо ти е гајле, шо се замараш, уживај таму работи, земај плата“ – да, ама за кого важи тоа? За сите ли подеднакво треба да важи?

Не, не поддржувам такви ставови и секогаш ќе стојам на праведната страна, макар колку и да бил трнлив патот до неа. Соодветен кадар во секоја институција треба да има, а тој е резултат на: успех и напредок во организацијата, меѓутоа за жал, таков во последно време на прсти се брои. За да не ни се случи распад на системот, мораме да се поправаме и да продолжиме со функционирање како што треба, а не, како што секој си сака и тера по свое. Едноставно е, Кодекс еднаш се носи и треба да се почитува, се разбира најмногу за доброто на учениците, а потоа за сите засегнати во сферата во која работат. Само до нас е, до личната свест и совест ако ја има. Среќен почеток на новата: 2025-2026 година на сите наставници, ученици, родители!

Пишува: професор Александар Адамовски

(Ставовите изнесени во колумните не се ставови на редакцијата на Апла.мк. Затоа Апла.мк не сноси одоговорност за содржината на истите)